Menu
Polifenole to bardzo duża grupa związków roślinnych o korzystnym wpływie na zdrowie.

Polifenole to substancje pochodzenia roślinnego, które odgrywają niezwykle istotne role w diecie człowieka. Mają wyjątkowe właściwości, dlatego coraz częściej mówi się o ich znaczeniu w profilaktyce i leczeniu różnych powszechnych schorzeń. Związki polifenolowe naturalnie występują w owocach i warzywach, roślinach strączkowych, a także herbacie, kawie, kakao czy oliwie z oliwek. W artykule wyjaśniamy, czym są polifenole i jakie mają właściwości, a także podpowiemy, w jakich produktach występują.

 

Spis treści:

  1. Czym są polifenole (związki polifenolowe)?
  2. Jakie są rodzaje polifenoli?
  3. Polifenole w diecie – w jakich produktach ich szukać?
  4. Polifenole a zdrowie – kluczowe korzyści

Czym są polifenole (związki polifenolowe)?

Polifenole to grupa ponad 8000 związków organicznych, które naturalnie występują w naziemnych częściach roślin. Ich naturalnym źródłem są różne owoce, warzywa, rośliny strączkowe, nasiona oraz napoje, takie jak herbata, kawa, kakao czy czerwone wino.

 

Obecność związków polifenolowych oraz ich ilość, w dużym stopniu kształtuje właściwości sensoryczne produktów roślinnych, wpływając na ich smak, barwę oraz konsystencję. Antocyjany nadają intensywnie fioletowo-granatowego koloru borówkom czy aronii. Katechiny odpowiadają za cierpki smak herbaty, a naryngenina za gorzki smak grejpfrutów.

 

Grejfpfrut jako produkt bogaty w polifenole.

 

Polifenole to substancje bioaktywne, które wykazują szereg wyjątkowo korzystnych właściwości na organizm człowieka. Mają silne działanie:

  • przeciwutleniające,
  • antyoksydacyjne,
  • przeciwzapalne,
  • antyalergiczne,
  • przeciwbakteryjne,
  • przeciwnowotworowe.

 

Polifenole odpowiadają m.in. za neutralizowanie wolnych rodników, których nadmiar może prowadzić do stanu zapalnego i uszkodzeń DNA komórek. Brak równowagi między ilością wolnych rodników a substancjami, które je wyciszają, przyspiesza procesy starzenia komórek i zwiększa ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych.

 

Jakie są rodzaje polifenoli?

Polifenole to najliczniejsza grupa związków przeciwutleniających występujących w tkankach roślin. Związki polifenolowe klasyfikuje się biorąc pod uwagę m.in. ich budowę chemiczną oraz właściwości na:

 

1. Flawonoidy.

To najliczniejsza grupa polifenoli, odpowiedzialna na barwę i aromat roślin. Mają silne działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Ich najbogatszym źródłem są intensywnie wybarwione owoce i warzywa np. czerwona kapusta, borówki, maliny, jagody.

 

2. Kwasy fenolowe.

To związki polifenolowe obecne przede wszystkim w kawie, herbacie i oliwie z oliwek. Mają cierpki lub gorzki smak i charakteryzują się silnym działaniem przeciwutleniającym. Ponadto obniżają poziom cholesterolu we krwi, dzięki czemu zmniejszają ryzyko rozwoju chorób serca i układu krążenia.

 

3. Lignany.

nazywane również fitoestrogenami, ponieważ ich budowa i działanie przypominają kobiece hormony płciowe estrogeny. Znajdują się m.in. w siemieniu lnianym, nasionach chia, sezamie oraz niektórych pełnoziarnistych produktach. Wspierają gospodarkę hormonalną, co jest szczególnie ważne w diecie kobiet podczas menopauzy oraz z niskim poziomem estrogenów. Ponadto wykazują działanie przeciwzapalne i wspierają funkcjonowanie układu krążenia.

 

Nasiona chia jako produkt bogaty w polifenole.

 

4. Stilbeny.

To związki, które chronią rośliny przed patogenami i promieniowaniem UV. Najbardziej znanym przedstawicielem tej grupy polifenoli jest resweratrol, obecny w winogronach i czerwonym wytrawnym winie. Wykazuje on silne działanie przeciwutleniające i ochronne na naczynia krwionośne.

 

Polifenole w diecie – w jakich produktach ich szukać?

Polifenole znajdują się w wielu popularnych i łatwo dostępnych produktach, dlatego stosunkowo łatwo włączyć je do codziennej diety. Ich źródłem są owoce, kwiaty, łodygi i liście różnych roślin.

 

Najwięcej polifenoli dostarczają:

 

  • owoce – zwłaszcza jagodowe (np. aronia, jagody maliny, truskawki, jeżyny, porzeczki), a także wiśnie, ciemne winogrona, granaty, pomarańcze, grejpfruty, jabłka, morele. Warto jeść je ze skórką, w której gromadzi się najwięcej tych związków.
  • warzywa – m.in. czerwona cebula, szpinak, brokuły, jarmuż, kapusta (czerwona, włoska), pomidory, papryka, fenkuł, cykoria, seler,
  • nasiona roślin strączkowych – soczewica, fasola, ciecierzyca, soja i jej przetwory (tofu, tempeh),
  • nasiona roślin oleistych – siemię lniane, nasiona chia,
  • napoje – wysokiej jakości herbata (szczególnie zielona), matcha i yerba mate, a także kawa – zarówno z ekspresu, jak i liofilizowana (rozpuszczalna),
  • prawdziwe kakao i gorzka czekolada,
  • oliwa z oliwek, a także dobrej jakości zielone i czarne oliwki,
  • świeże i suszone zioła – rozmaryn, tymianek, bazylia, oregano, koper, natka pietruszki itp.
  • przyprawy – pieprz, imbir, czosnek, goździki, kurkuma itp.

 

Winogrona jako produkt bogaty w polifenole.

 

Polifenole a zdrowie – kluczowe korzyści

Regularne włączenie do diety produktów bogatych w polifenole to istotny krok w kierunku poprawy zdrowia i samopoczucia. Poniżej szczegółowo przybliżamy zdrowotne właściwości polifenoli.

 

1. Ochrona przed stresem oksydacyjnym.

 

Polifenole wykazują silne właściwości przeciwutleniające. Neutralizują nadmiar i ograniczają powstawanie nowych wolnych rodników, które w nadmiarze sieją spustoszenie w organizmie. Dzięki temu zmniejszają ryzyko uszkodzeń komórek, spowalniają procesy ich starzenia i chronią przed stresem oksydacyjnym.

 

2. Wsparcie dla serca i układu krążenia.

 

Związki polifenolowe uszczelniają i uelastyczniają naczynia krwionośne. Pomagają obniżać poziom trójglicerydów i „złego” cholesterolu LDL we krwi, jednocześnie zwiększając poziom „dobrego” cholesterolu HDL. Przyczyniają się również do obniżenia ciśnienia tętniczego, co w znacznym stopniu odciąża pracę serca. Dzięki tym właściwościom regularne spożywanie związków polifenolowych z dietą może zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego, takich jak zawał serca, choroba wieńcowa, miażdżyca czy choroba niedokrwienna serca. Najsilniejsze działanie ochronne w tym kierunku stwierdzono w przypadku regularnego spożycia flawonoidów.

 

Granat jako produkt bogaty w polifenole.

 

3. Właściwości przeciwnowotworowe.

 

Badania naukowe sugerują, że polifenole mogą hamować aktywność enzymów odpowiedzialnych za rozwój niektórych nowotworów, ograniczać rozrost istniejących guzów i zmniejszać ryzyko przerzutów. Dzieje się tak, ponieważ mogą hamować powstawanie nowych naczyń krwionośnych tworzącej się zmiany. Sprawia to, że do guza nie docierają substancje odżywcze transportowane przez krew. Najsilniejsze działanie w tym kierunku stwierdzono dla gingerolu obecnego w imbirze, galusanu epigalkokatechiny, który występuje w zielonej herbacie oraz resweratrolu z czerwonych winogron. Należy jednak podkreślić, że dieta bogata w polifenole może jedynie wspierać profilaktykę i leczenie – nigdy nie zastąpi terapii medycznej.

 

4. Regulowanie poziomu cukru we krwi.

 

Polifenole korzystnie wpływają na gospodarkę węglowodanową, co ma znaczenie w profilaktyce i leczeniu insulinooporności oraz cukrzycy typu 2. Wykazano m.in., że związki zawarte w zielonej herbacie pomagają obniżać poziom glukozy i insuliny we krwi, co odciążą trzustkę i ma korzystny wpływ na samopoczucie.

 

5. Działanie przeciwzapalne.

 

Przewlekły stan zapalny w organizmie, często związany z nadmierną masą ciała, zwiększa ryzyko rozwoju wielu chorób. Polifenole, dzięki silnym właściwościom przeciwzapalnym, pomagają go wyciszać i wspierają organizm w walce z jego skutkami.

 

Jeśli chcesz mieć pewność, że Twój jadłospis jest odpowiednio skomponowany i wspiera Twoje zdrowie, skorzystaj z oferty cateringu dietetycznego Dieta Premium. Niezależnie od tego, którą dietę pudełkową wybierzesz, zyskujesz pewność, że posiłki będą uwzględniały dozwolone produkty bogate w związki polifenolowe. Zamów dietę niskoglikemiczną lub dietę dla diabetyka i ciesz się wykwintnym smakiem zbilansowanych dań i stabilnym poziomem cukru we krwi.


Bibliografia:

  1. Sadowska A., Świderski F., Kromolowska R.: Polifenole – źródło naturalnych przeciwutleniaczy. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2011.
  2. Mężyńska M., Brzóska M. M.: Związki polifenolowe w leczeniu i profilaktyce wybranych chorób cywilizacyjnych – dowody z badań epidemiologicznych. Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 2016.

 

Autor:

Mgr Martyna Matyas

Magister dietetyki, absolwentka Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, specjalizująca się w tworzeniu merytorycznych treści z zakresu żywienia i zdrowego stylu życia. Łączy wiedzę naukową z umiejętnością pisania przystępnych i angażujących tekstów, redagując artykuły oparte na aktualnych badaniach i rekomendacjach dietetycznych. Nieustannie poszerza swoją wiedzę, uczestnicząc w szkoleniach oraz śledząc nowinki ze świata dietetyki i medycyny. Jej celem jest edukacja czytelników i wspieranie ich w świadomym podejściu do zdrowia i odżywiania.

Masz pytania?  Zostaw numerZadzwonimy

22 257 86 26
Dietapremium.pl korzysta z cookies i innych podobnych technologii
Jeśli zaakceptujesz wszystkie cookies, zapiszemy w Twoim urządzeniu cookies i inne pliki (ogólnie cookies) analityczne i marketingowe